Kaymakamlık Sınavını Kazananlar İçin Güvenlik Soruşturmasında Nelere Bakılıyor?

Kaymakamlık sınavını başarıyla geçmek, mesleğe başlamak için atılan en büyük adım olsa da yolun sonu değil. Mülki İdare Amirliği gibi devletin en stratejik makamlarından birine talip olduğunuzda, sınav puanınız kadar "devlete sadakatiniz" ve "güvenilirliğiniz" de mercek altına alınır.

Peki, 7315 sayılı Kanun kapsamında yürütülen bu süreçte sizi neler bekliyor? Ailenizin geçmişi sizi etkiler mi? Sosyal medya paylaşımlarınız önünüze çıkar mı? İşte adayların en çok merak ettiği soruların yanıtlarıyla, kaymakamlık güvenlik soruşturması rehberi.

1. Arşiv Araştırması: Geçmişinizdeki "Resmi" İzler

Sürecin ilk ve en somut adımı Arşiv Araştırmasıdır. Bu aşamada yorum yapılmaz, sadece devletin resmi kayıtlarındaki somut veriler toplanır.

Neler Kontrol Edilir?

•  Adli Sicil Kaydı (Sabıka): Hırsızlık, dolandırıcılık, rüşvet gibi yüz kızartıcı suçlar ile devletin güvenliğine karşı işlenen suçlar, kaymakamlığa kesin engeldir.
• Aranma Durumu: Herhangi bir suçtan dolayı polis veya jandarma tarafından aranıp aranmadığınız (GBT) sorgulanır.
• Kamu Görevinden Çıkarılma: Daha önce memuriyetten ihraç edilip edilmediğinize bakılır.
• Mahkeme Kararları: Hakkınızda verilmiş kesinleşmiş hapis cezaları incelenir.

Bu aşama, memuriyete girişteki "baraj" gibidir. Sicili temiz olan adaylar için asıl kritik süreç bundan sonra başlar.

2. Güvenlik Soruşturması: Derinlemesine Analiz

Kaymakam adayları, "üst kademe kamu yöneticisi" statüsünde oldukları için sadece arşiv araştırmasıyla yetinilmez; çok daha kapsamlı bir Güvenlik Soruşturması yapılır. Bu aşamada MİT, Emniyet ve yerel mülki idareler devreye girer.

Mercek Altına Alınan Kritik Konular

Burada amaç suçluyu bulmak değil, "riski" tespit etmektir.

•  Terörle İltisak: Herhangi bir terör örgütüyle "üyelik" boyutunda olmasa bile, gönül bağı (iltisak) veya eylem birliği (irtibat) olup olmadığına bakılır.
• Yerinden Araştırma (Komşu Sorusu): Kolluk kuvvetleri, yaşadığınız mahalleye giderek muhtar veya komşularınızdan sizin hakkınızda bilgi toplayabilir. "Toplum içindeki itibarınız", "yaşam tarzınız" ve "kimlerle görüştüğünüz" raporda yer alabilir.
• Yabancı Bağlantılar: Yabancı devletlerle veya şüpheli şahıslarla olan ilişkileriniz incelenir.

3. Adayların En Çok Sorduğu 4 Kritik Soru

1. Ailemdeki Suçlular Beni Yakar mı?

Hukukta "suçun şahsiliği" ilkesi esastır; yani kimse babasının veya kardeşinin suçundan sorumlu tutulamaz. 7315 sayılı Kanun da soruşturmanın "kişinin kendisi" ile sınırlı olduğunu söyler. Ancak Danıştay'ın güncel kararları, mülki idare gibi kritik görevlerde ailenin durumunun (özellikle terör suçlarında) "risk faktörü" olarak değerlendirilebileceğine işaret etmektedir. Yine de son dönemde, kişi ile suç işleyen akrabası arasında "organik bir bağ" yoksa, mahkemelerin aday lehine iptal kararları verdiği görülmektedir.

2. Sosyal Medya Paylaşımlarıma Bakılır mı?

Evet. Twitter (X), Instagram veya Facebook'ta "herkese açık" yaptığınız paylaşımlar incelenebilir. Özellikle terör örgütlerini öven, devlet büyüklerine hakaret içeren veya anayasal düzene karşıtlık oluşturan beğeniler ve paylaşımlar, "sadakat" sorgulamasına neden olabilir.

3. HAGB (Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması) Engel mi?

Normal memurlukta HAGB genellikle sorun olmazken, Kaymakamlıkta durum farklıdır. İdare, HAGB'ye konu olan suçun niteliğine (örneğin cinsel taciz, uyuşturucu vb.) bakarak, "bu kişinin kaymakam olması mesleğin itibarını zedeler" diyerek takdir yetkisini olumsuz kullanabilir.

4. Yabancı Biriyle Evli Olmak Kaymakamlığa Engel mi?

Eskiden 1700 sayılı Kanun'da yer alan "yabancı ile evlenenlerin istifa etmiş sayılacağı" hükmü kaldırılmıştır. Günümüzde kaymakamların yabancı uyruklu biriyle evlenmesinin önünde yasal bir engel yoktur. Ancak eşinizin "güvenlik soruşturmasından" temiz çıkması şarttır.

4. Süreç Nasıl İşliyor?

•  Veri Toplama: MİT ve Emniyet, hakkınızdaki tüm verileri toplar.
• Değerlendirme Komisyonu: Toplanan veriler, İçişleri Bakanlığı bünyesindeki komisyonda incelenir. Komisyon "olumlu" veya "olumsuz" demez; verileri raporlar.
• Nihai Karar: Atamaya yetkili amir (Bakanlık), raporu değerlendirerek atamanızı onaylar veya reddeder.

Olumsuz Sonuç Gelirse Ne Yapmalı?

Eğer güvenlik soruşturmanız olumsuz sonuçlanırsa, kararın size tebliğinden itibaren 60 gün içinde İdare Mahkemesi'nde "İptal Davası" açma hakkınız vardır. Mahkemeler, somut belgeye dayanmayan, sadece "duyum" veya "istihbari not" ile verilen kararları genellikle iptal etmektedir.

Özetle: Kaymakamlık güvenlik soruşturması, sıradan bir prosedür değil, devletin "anahtarını" teslim edeceği kişiyi seçme sürecidir. Dürüst, şeffaf ve geçmişiyle barışık adaylar için bu süreç, mesleğe atılan onurlu bir adımdır.