Çevre ve Şehircilik Uzmanı, Türkiye'nin çevre koruma, iklim değişikliğiyle mücadele, kentsel dönüşüm, imar ve yapılaşma politikalarının oluşturulması ve uygulanmasından sorumlu olan kilit kamu personelidir.

Bu uzmanlar, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı merkez teşkilatında görev yapar ve bir ülkenin fiziksel çevresinin geleceğini şekillendiren stratejik kararların bilimsel ve hukuki altyapısını hazırlar.

Çevre ve Şehircilik Uzmanının Temel Görevleri

Çevre ve Şehircilik Uzmanlarının görev yelpazesi, Bakanlığın adından da anlaşılacağı gibi, "Çevre" ve "Şehircilik" olmak üzere iki ana eksende ilerler.

1. Şehircilik ve Yapılaşma Alanındaki Görevler

Bu görevler, ülkenin yerleşim alanlarının sağlıklı ve güvenli bir şekilde planlanmasını kapsar:

• Kentsel Dönüşüm Projeleri: Depreme dayanıklı kentler oluşturmak amacıyla yürütülen kentsel dönüşüm projelerinin mevzuat altyapısını hazırlamak, uygulama süreçlerini izlemek ve bu projelere hukuki, teknik ve mali destek sağlamak.
• İmar ve Planlama: Ülke genelinde imar planlama standartlarını belirleyen, denetleyen ve geliştiren mevzuat çalışmalarını (İmar Kanunu, yönetmelikler) hazırlamak.
• Yapı Denetimi: Binaların güvenliğini sağlamak amacıyla yapı denetim sistemlerini ve ilgili mevzuatları geliştirmek, bu sistemlerin etkinliğini artırmaya yönelik stratejiler oluşturmak.
• Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS): Şehircilik, imar ve kentsel dönüşüm verilerinin CBS ortamına aktarılması ve bu verilerin politikaların belirlenmesinde kullanılmasını sağlamak.

2. Çevre ve İklim Değişikliği Alanındaki Görevler

Bu görevler, doğal çevrenin korunması, kirliliğin önlenmesi ve küresel iklim sorunlarıyla mücadeleyi içerir:

• Çevre Mevzuatı: Hava, su, toprak kirliliği, atık yönetimi ve gürültü kontrolü gibi konularda ulusal ve uluslararası standartlara uyumlu çevre mevzuatını (kanun ve yönetmelikler) hazırlamak.
• İklim Değişikliği Politikaları: Paris Anlaşması gibi uluslararası sözleşmeler çerçevesinde, Türkiye'nin iklim değişikliğiyle mücadele stratejilerini, ulusal katkı beyanlarını ve emisyon azaltım hedeflerini belirlemeye yönelik bilimsel çalışmalar yürütmek.
• Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED): Büyük ölçekli projelerin çevreye etkilerini değerlendiren ÇED süreçlerinin etkinliğini ve mevzuata uygunluğunu izlemek.
• Denetim ve İzleme: Çevresel izin ve lisans süreçlerini yönetmek; endüstriyel tesislerin çevre standartlarına uygunluğunu izlemek.

Çevre ve Şehircilik Uzmanı Nasıl Olunur?

Çevre ve Şehircilik Uzmanı olmanın yolu, öncelikle Çevre ve Şehircilik Uzman Yardımcılığı pozisyonuna atanmaktan geçer. Bu, aşamalı ve rekabetçi bir kariyer sürecidir.

1. Uzman Yardımcılığı Giriş Şartları

• Eğitim: En az dört yıllık lisans eğitimi veren ve ilanın gerektirdiği alanlardan (genellikle Mühendislikler (Çevre, İnşaat, Mimarlık, Şehir ve Bölge Planlama), Hukuk, İktisat, Sosyoloji, Uluslararası İlişkiler vb.) mezun olmak.
• KPSS Puanı: ÖSYM tarafından yapılan KPSS (A Grubu) sınavından, ilan edilen puan türünden yeterli taban puanı (genellikle 70 ve üzeri) almış olmak.
• Yaş Sınırı: Sınavın yapıldığı yılın Ocak ayının birinci günü itibarıyla 35 yaşını doldurmamış olmak.
• Sınav Başarısı: Bakanlıkça açılan Yazılı ve Sözlü (Mülakat) Sınavını başarıyla geçmek.

2. Çevre ve Şehircilik Uzmanlığa Terfi Süreci

Giriş sınavında başarılı olanlar, Çevre ve Şehircilik Uzman Yardımcısı olarak atanır ve ortalama 3 yıllık bir yetiştirme dönemine girer:

• Yetiştirme Eğitimi: Bu sürede mesleki eğitimlere katılır, farklı birimlerde staj yapar ve alanına dair mevzuatı öğrenir.
• Uzmanlık Tezi: Çalışma süresinin sonunda, Bakanlığın görev alanına giren bir konuda (örneğin kentsel dönüşümün hukuki yönleri veya iklim değişikliği finansmanı) bilimsel bir uzmanlık tezi hazırlar ve savunur.
• Yeterlik Sınavı: Tezi kabul edilen uzman yardımcıları, son aşama olan Yeterlik Sınavında başarılı olmak zorundadır.

Bu süreçleri tamamlayan Uzman Yardımcıları, Çevre ve Şehircilik Uzmanı olarak atanarak yetkilerini tam anlamıyla kullanmaya başlarlar. Bu pozisyon, Türkiye'nin hem çevresel sürdürülebilirliğini hem de planlı şehirleşmesini sağlayan en önemli kariyer unvanlarından biridir.